محرک‌ها عوامل سبب‌سازی هستند که باعث میل شدید به اعتیاد می‌شوند.
برای درک بهتر تأثیر محرک بر روی رفتار موجودات زنده ایوان پاولوف آزمایشی طراحی کرد. این دانشمند روسی مشاهده کرد که سگ‌ها با دیدن غذا شروع به ترشح بزاق از دهانشان می‌کنند. پاولف هر دفعه که می‌خواست به سگ‌ها غذا دهد زنگی را بصدا در می‌آورد. بعداز مدتی مشاهده کرد که صدای زنگ به تنهایی باعث ترشح بزاق در سگ‌ها می‌شود. صدای زنگی که قبل از این هیچ معنایی برای سگ‌ها داشت الان به محرکی تبدیل شده که باعث بوجود آمدن رفتاری خاص در آن‌ها می‌شود.
انواع محرک‌ها
افرادی که قبلاً هیچ احساسی نسبت به پاکت سیگار، کاغذ ماریجوانا، شیشه مشروب نداشتند حال با مشاهده این ابزار کنترل خود را از دست داده و دچار ولع شدید مصرف می‌شوند. به این عوامل محرک گفته می‌شوند.
محرک‌ها را می‌توان در دو رده دسته‌بندی کرد.
محرک‌های بیرونی
محرک‌های بیرونی عوامل سبب ساز بیرونی هستند که باعث میل و عطش شدید به مصرف مواد مخدر یا انجام رفتار اعتیاد‌آور مانند قمار می‌شوند. بطور مثال پاکت سیگار، ابزار مصرف ماریجوانا، شیشه مشروب، رفت و آمد با افراد خاصی که قبلاً با آن‌ها رفتار اعتیاد‌آور انجام می‌شد و یا حتی دیدن فیلم و عکس افرادی که رفتار اعتیاد‌آور انجام می‌دهند. این محرک‌های بیرونی باعث کم شدن اراده برای عدم مصرف مواد اعتیاد‌آور یا انجام رفتار اعتیاد‌آور مثل قمار می‌شوند.
محرک‌های درونی
این محرک‌ها از درون انسان منشأ می‌گیرند. بعضی از احساسات درونی باعث کشیده شدن به طرف انجام رفتار اعتیاد‌آور و میل شدید به اعتیاد می‌شوند. از جمله محرک‌های درونی می‌توان به احساس افسردگی، احساس دلتنگی و بی‌حوصلگی و یا حتی احساس خوشحالی و موفقیت. این محرک‌ها از درون منشأ می‌گیرند و باعث میل شدید به مصرف مواد مخدر یا انجام رفتار اعتیاد‌آور مانند قمار می‌شوند.
در این قسمت بعضی از محرک‌ها را به تفکیک مورد بررسی قرار می‌دهیم تا از نقش آن‌ها در بروز رفتار اعتیاد‌آور آگاه شویم.
زمان در نقش محرک
افرادی که بطور منظم مواد مخدر مصرف می‌کنند یا رفتاری مانند قمار انجام می‌دهند در بعضی روز‌ها و ساعات بصورت کاملاً ناخود آگاه میل شدید به مصرف یا انجام قمار پیدا می‌کنند.
مانند آخر هفته‌ها برای کسانی که معتاد به الکل هستند و یا بعضی ساعات روز برای مصرف مواد مخدر. بطور مثال ساعت ۱۶: ۲۰ که در بین مصرف‌کنندگان ماریجوانا به ۴۲۰ شهرت یافته است زمان مصرف ماریجوانا می‌باشد.
تبلیغات در نقش محرک
فضای مجازی مکانی برای دریافت و تبادل اطلاعات می‌باشد. بعضی از محتوا‌های اینترنتی در نقش محرک بیرونی ظاهر می‌شوند که باعث میل و عطش شدید در بین بیماران دچار اعتیاد ایجاد می‌کنند.
بطور مثال مصرف مواد مخدر توسط افراد سرشناس، ربط دادن مصرف ماریجوانا به درمان برخی بیماری‌ها، ارتباط بین مصرف الکل و خواب آرام.
سهولت دسترسی در نقش محرک
هرچقدر دسترسی به مواد مخدر یا محل انجام قمار (سایت شرطبندی) راحتتر باشد تحریک به انجام رفتار اعتیاد‌آور بیشتر می‌شود.
بطور مثال سیگار تقریباً در همه جا پیدا می‌شود. الکل نیز تقریباً در دسترس است.
امروزه با تبلیغاتی که روی مصرف ماریجوانا انجام شده تعداد مصرف‌کننده‌ها افزایش یافته و بتبع آن دسترسی به آن نیز راحتتر شده است.
حال که با محرک‌های مختلف بیرونی و درونی آشنا شدیم چاره کار چیست و باید چه راهی برای جلوگیری از میل شدید به اعتیاد در پیش بگیریم؟
محرک‌ها چه از نوع بیرونی و چه درونی دارای قدرت بسیاری هستند. شما می‌توانید تعداد دفعات قرار گرفتن در معرض این محرک‌ها را کاهش دهید.
پس اولین کاری که باید بکنید این است که سعی کنید با محرک‌های بیرونی مواجهه نداشته باشید. بطور مثال پاکت‌های سیگار را دور بیندازید، ابزار مصرف مواد مخدر را نابود کنید، از مکان‌هایی که مواد تهیه می‌کردید دوری کنید، به سایت های انجام قمار مراجعه نکنید و ارتباط با افراد خاصی را که در گذشته با آن‌ها رفتار اعتیاد‌آور انجام می‌دادید را قطع کنید.
دوما باید از باور‌های غلط و رویا پردازانه در مورد اعتیاد بپرهیزید. بطور مثال از فردا دیگر ماریجوانا مصرف نمی‌کنم، از شنبه مشروب نمی‌خورم، از سال جدید دیگر قمار نخواهم کرد. این فکر غلط است چون بهترین زمان برای تغییر به خود فرد بستگی دارد.
ابتدا آمادگی خود را ارزیابی کنید که آیا تصمیم گرفته‌اید که در رفتار‌هایتان تجدید نظر کنید؟
اگر پاسخ شما مثبت است بدنبال اطلاعات درست در مورد مشکلتان باشید و سپس روش‌های مختلف برای ترک اعتیاد را بررسی کرده و بهترین روش را انتخاب کنید.