اعتیاد به قمار (Gambling)، میل شدید و غیرقابل کنترل و بیمار گونه برای قمار کردن، علیرغم آسیب هایی که این رفتار بر زندگی شخص وارد می کند.
انجام قمار مانند مصرف الکل و مواد مخدر باعث ترشح دوپامین و تحریک سیستم پاداش مغز میشود به همین دلیل است که انجام دادن قمار میتواند باعث اعتیاد به آن شود.
اعتیاد به قمار نوعی اعتیاد رفتاری محسوب میشود. در اعتیاد های رفتاری عدم انجام رفتاری خاص باعث بروز علائم محرومیت میشود، درست مثل اعتیاد به مواد مخدر که ترک ناگهانی آن باعث تغییرات جسمی و روانی میشود.
در این مطلب سعی کرده ایم اعتیاد به قمار و روشهای ترک آن را مورد بررسی قرار داده و روشهای شناسایی و ترک این اختلال رفتاری را شرح دهیم.
اعتیاد به قمار چیست؟
اغلب افراد جامعه، قمار را نوعی بازی و سرگرمی بیضرر میدانند، این در حالیست که این رفتار میتواند به یک مشکل بزرگ در زندگی شخصی و اجتماعی فرد تبدیل شود.
اعتیاد به قمار یک اعتیاد رفتاری پیش رونده است که میتواند اثرات منفی جسمی، روانی و اجتماعی زیادی را ایجاد کند.
افرادی که دچار اعتیاد به قمار هستند، در خطر ابتلا به انواع اختلالات جسمی و روانی از قبیل: افسردگی و پریشانی، اختلالات خواب، افزایش یا کاهش وزن، تغییرات پوستی مانند جوش زدن و تیره شدن زیر چشم ها، سردرد های عصبی و میگرن، مشکلات گوارشی و سایر اختلالاتی که از طریق اضطراب ناشی از قمار کردن بر بدن تحمیل میگردد.
در صورتی که تلاشهای مکرر شخص برای ترک اعتیاد به قمار با شکست مواجه شود، احساس ناامیدی در فرد ایجاد می گردد و این احساس شکست و نا امیدی میتواند منجر به آسیب به خود و یا حتی خود کشی شود.
اعتیاد به قمار، نوعی اعتیاد از گروه اعتیادهای رفتاری محسوب می شود و برای کنترل و یا ترک آن باید با روانپزشک یا مشاوران متخصص در زمینه اعتیاد مشاوره شود.
راههای تشخیص علائم و نشانه های اعتیاد به قمار قمار کردن بیمارگونه روشی برای برطرف کردن مشکل مالی نیست، بلکه اختلال رفتاری است که باعث بروز مشکلات مالی میشود.
بعبارت دیگر اگر فرد در قمار کردن برد را تجربه کند دچار نوعی توهم در توانایی برد شده و تعداد و میزان شرطبندی را افزایش میدهد بنابرین احتمال شکست سنگین تر افزایش پیدا میکند.
همچنین اگر شخص در قمار دچار شکست شود درصدد جبران شکست برآمده و ناگزیر مقدار شرطبندی را بالا میبرد تا شکستهای خود را جبران کند، و این کار منجر به شکست های سنگینتر خواهد شد. پس بنابرین قمار بازی برد نیست بلکه بازی شکست است.بهمین علت است که قمار یکی از تجارت های پرسود برای گردانندگان این صنعت بشمار میرود.
علامت اصلی اعتیاد به قمار آن میل و عطش شدید شخص به بازی کردن است. برد یا باخت مهم نیست، مهم هیجانی است که فرد در هنگام بازی آن را تجربه میکند. فردی که دچار اعتیاد به قمار است ارتباطات خانوادگی، اجتماعی خود را بعلت قمار از دست میدهد. این فرد در محیط شغلی نیز دچار مشکل شده و از ادامه فعالیت های شغلی خود نیز باز میماند.
اگر شخصی حداقل چهار مورد از علائم زیر را در مدت یکسال اخیر داشته باشد به احتمال زیاد دچار اختلال اعتیاد به قمار میباشد.
- قمار کردن برای تجربهی احساس سرخوشی و هیجان
- بیقراری یا تحریکپذیری زمانی که برای مدتی از قمار کردن پرهیز کند.
- تلاش برای ترک قمار، کنترل یا کاهش آن
- در گیری مداوم ذهنی برای انجام قمار و برنامه ریزی برای انجام آن
- قمار کردن در زمان احساس ناراحتی و افسردگی
- قمار کردن شخص حتی زمانی که تمام پول و سرمایهی خود را از دست داده است.
- پنهان کاری و دروغ گفتن های مکرر در مورد انجام دادن یا ندادن قمار
- ایجاد مشکلات خانوادگی، اجتماعی و شغلی به دلیل اعتیاد به قمار
افرادی که دچار اعتیاد به قمار هستند در روابط خانوادگی خود دچار مشکل میشوند. پنهان کاری، دروغ، و عدم انجام وظایف مربوط به خانواده از جمله آنهاست. در این بین بیشترین آسیب را از مشکلات خانوادگی، کودکان متحمل میشوند و قربانیان بیگناه مشکلات عاطفی بوجود آمده در خانه هستند.
افرادی که دچار اعتیاد به قمار میباشند علاوه بر اینکه دچار انواع مشکلات روحی و روانی میشوند در جاتی از مشکلات سلامت جسمی را نیز تجربه میکنند مانند:
اختلالات خواب، مشکلات گوارشی از قبیل زخم های معده، سردرد، اضطراب و بی قراری افرادی که معتاد به قمار هستند همچنین بیشتر از سایر افراد جامعه در خطر اعتیاد به الکل و مواد مخدر قرار دارند.
علل گرایش افراد به قمار
ممکن است افرادی برای سرگرمی اقدام به انجام قمار کنند و بلافاصله نیز برنده شوند بههمین دلیل نیز به ادامه دادن بازی علاقمند می شوند. به امید اینکه که دوباره برنده شده و همان احساسات خوب را تجربه کنند. با این حال، زمانی که شکست میخورند و به ویژه زمانی که متحمل ضررهای بزرگ میشوند چرخه قمار اجباری میتواند آغاز شود. قمار می تواند برای افرادی که تغییر استرس زا را در زندگی تجربه کرده اند نوعی فرار از واقعیت باشد. یا کسانی که می خواهند نگرانی ها و مشکلات زندگی شخصیشان را فراموش کنند، مانند مسائل مربوط به روابط عاطفی و خانوادگی و یا مشکلات مالی.
برخی دیگر ممکن است از روی تنهایی اقدام به قمار کنند زیرا آنها تنها هستند و دوست دارند این خلاء را پر کنند. افرادی که در خانه با والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ های اهل قمار بزرگ شده اند، در معرض خطر بیشتری نسبت به سایر افراد جامعه برای ابتلا به اعتیاد به قمار هستند.
به طور کلی، چهار دلیل اصلی برای اینکه مردم قمار می کنند وجود دارد. این موارد ممکن است به شما کمک کند بفهمید که چگونه قمار باعث اعتیادآور می شود و چرا متوقف کردن آن دشوار است.
به دلایل اجتماعی
ممکن است به این دلیل باشد که گروهی از دوستان وقتی دور هم جمع می شوند این کار را انجام می دهند و یا شاید به این دلیل است که قمار کردن یک دورهمی دوستانه را لذت بخش تر می کند.
به دلایل مالی
برای برنده شدن پول، زیرا کسی از فکر کردن به این موضوع که در صورت برنده شدن یک قمار چه کارهایی میتواند انجام می دهد لذت می برد، یا به این دلیل که برنده شدن سبک زندگی شخصی وی را تغییر می دهد.
به دلایل سرگرمی
زیرا آنها این احساس خطر کردن را دوست دارند، بعبارتی هیجان را دوست دارند یا به این دلیل که احساس خوبی در آنها ایجاد می کند.
به دلایل کنار آمدن
برای اینکه کسی نگرانی های خود را فراموش کند، زیرا هنگام قمار کردن احساس اعتماد به نفس بیشتری می کند یا به این دلیل که باعث کنترل احساس عصبی بودن یا تخفیف افسردگی میشود.
تحقیقات اخیر نشان داده است، افرادی که دچار اعتیاد هستند پتانسیل بالایی برای دچار شدن به سایر انواع اعتیادها دارند. بعبارتی افرادی که معتاد به قمار هستند به احتمال بالا ممکن است دچار اعتیاد به الکل یا مواد مخدر شوند.
راهکارهایی برای ترک اعتیاد به قمار اعتیاد به قمار یک وضعیت ناتوانکننده است که باعث بروز افسردگی، پریشانی و ناراحتی های روانی میشود. برای فردی که دچار اعتیاد به قمار میباشد، قمار کردن لذتی معادل با مصرف مواد مخدر یا الکل برای افراد معتاد به این مواد است. چون قمار از طریق افزایش ترشح دوپامین مراکز مربوط به سیستم پاداش مغز را تحریک میکند.
قمار کردن موجب تغییر در خلق و وضعیت روانی فرد میشود. زمانی که شخص به احساس هیجان و لذت قمار عادت کند مجبورن در صدد تکرار آن رفتار بر میآید و بنابرین تلاش میکند با افزایش تعداد و بالا بردن مبالغ شرطبندی میزان بالاتری از هیجان را به دست بیاورد. در برخی موارد، این افراد با تصور اینکه اگر به قمار ادامه دهند، مبلغ از دست داده خود را جبران خواهند کرد، دچار باخت های متوالی میشوند.
این وضعیت منجر به یک دایره باطل میشود و در عین حال، توانایی شخص برای مقاومت در برابر ترک اعتیاد به قمار کاهش پیدا میکند.
یکی از روشهای درمانی مؤثر رفتار درمانی یا درمان شناختی رفتاری است. رفتار درمانی به فرد کمک میکند تا با قرار گرفتن سیستماتیک در معرض این رفتار، میل به قمار را کاهش دهد. رفتار درمانی به تغییر نحوه احساس و تفکر فرد در مورد قمار کمک میکند. برخی صحبت کردن با دیگران در موقعیت مشابه را مفید میدانند.
روانشناس متخصص بالینی یک ارزیابی دقیق از رفتار فرد معتاد به قمار ارائه میدهد و یک برنامه درمانی مناسب را بر اساس نیازهای شخص ایجاد میکند. این روند ممکن است نیاز به رسیدگی به جنبههای مختلف زندگی، خانواده، تحصیلات، مسائل مالی و وضعیت حرفهای فرد داشته باشد. درمان شناختی رفتاری بهویژه در درمان اعتیاد به قمار مؤثر است، زیرا مهارتهای پیشگیری از رجوع دوباره فرد و نحوه تغییر عادتها و همچنین شناسایی علت اساسی اعتیاد را آموزش میدهد.
اعتیاد به قمار وضعیتی است که فرد کنترل خود در قمار کردن را از دست میدهد. رویکرد اصلی درمان اعتیاد به قمار استفاده از نوعی حمایت روانی یا مداخله ای است. این ممکن است شامل دریافت درمان اعتیاد به قمار از افراد متخصص در زمینه اعتیاد و یا پیوستن به گروههای خودیاری مانند قماربازان گمنام باشد. این گروه ها پشتیبانی محلی، تلفنی و آنلاین را ارائه می دهند.
اولین قدم این است که فرد سعی کند بفهمد چرا اعتیاد به قمار در وی ایجاد شده است و از چه استرسها یا مشکلات دیگری منشا میگیرد که از آنها اجتناب کند. درمانهای گفتاری رفتاری، از جمله درمان شناختی رفتاری (CBT)، نشان دادهاند که در درمان اعتیاد به قمار مؤثر هستند و میتوانند به فرد کمک کنند تا بفهمد که چه چیزی باعث انجام قمار میشود و راه حل هایی که ممکن است باعث تغییر این رفتارها شود.
سخن آخر
اگر احساس میکنید که خودتان یا یکی از عزیزانتان دچار اعتیاد به قمار هستید ممکن است وقت آن رسیده که به دنبال چاره باشید. هیچ دلیلی وجود ندارد که حتی یک روز دیگر را با قمار کردن بگذرانید.
تعداد زیادی از افراد خوب و با اخلاق مثل شما دچار اعتیاد به قمار بوده و با آن دست و پنجه نرم میکنند. دریافت مشورت از متخصصان روانپزشکی و روانشناسان مجرب در زمینه اعتیاد موجب تسریع و بهبود روند رهایی از دام اعتیاد میشود.